SAMSUNBÜYÜKŞEHİRBELEDİYESİ

03.11.2010 Ukome Kararları


  1. 12 EKİM 2010 GÜN VE 2010/8-2 SAYILI UKOME KARARININ YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASI
  2. Raylı sistemin işletmeye alınmasından sonra, kent içindeki lastik tekerlekli toplu taşıma araçları ile entegrasyon sağlanması konusunda 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararı alınmıştı. (ek–1) Ancak, bu kararın (J) fıkrasında ifade edilen ortak ücret toplama sistemi ve havuz modeline geçiş hakkında yürütülmekte olan görüşmelerin hali hazırda neticelenmemesi nedeniyle, Kentin batısında Atakum ilçesi sınırlarında faaliyet gösteren dört minibüs hattının, Yeşilkent – Adalar hattının ve (1) nolu dolmuş hattının geçici bir güzergâhta faaliyetlerini yürütmeleri gerektiğinden, 12 Ekim 2010 gün ve 2010/8-2 sayılı yeni bir karar ile bazı geçici düzenlemeler yapılmıştı. (ek–2) Bilahare, iki ayrı minibüs kooperatifi tarafından 12 Ekim 2010 gün ve 2010/8-2 sayılı UKOME kararının iptali istemiyle Samsun 1. İdare Mahkemesinde dava açılmış ve Mahkeme 21.10.2010 günü aldığı karar ile, bir takım belgelerin istenmesine ve bu arada telafisi güç zararların oluşması ihtimali görüldüğünden dava konusu UKOME kararının yürütmesinin geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir. (ek–3) Yukarıda özetlenen süreç hakkında komisyon tarafından değerlendirilmeler yapıldı. KARAR 2010/9-1 Samsun 1. İdare Mahkemesi tarafından alınan 21.10.2010 tarihli karar nedeniyle 12 Ekim 2010 gün ve 2010/8-2 sayılı UKOME kararının iptal edilmesine, Oy birliği ile karar verilmiştir.
  3. RAYLI SİSTEM VE LASTİK TEKERLEKLİ TOPLU TAŞIMA HATLARI ARASINDA ENTEGRASYONUN SAĞLANMASI VE BUNA BAĞLI GÜZERGÂH DÜZENLEMELERİ
  4. Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, raylı sistemin işletmeye alınması ile birlikte kent içi toplu taşıma sistemindeki gelişmeler, hali hazırdaki teknik ve hukuki durum, Büyükşehir Belediyesi tarafından izlenen kent içi ulaşım politikaları, ulaşım ana planının gerekleri, toplu taşıma hizmetlerinin yeniden yapılanması çalışmaları hakkında komisyona bilgi sundular. Buna göre: - Raylı sistem hattının 20 Ekim 2010 tarihinden itibaren ücretli biçimde işletmeye alındığı, sistemin işletmesinin bu konuda yapılan ihaleyi kazanan SAMULAŞ tarafından yürütülmekte olduğu;
  5. - Hali hazırda 14 adet aracın müteahhit firma tarafından teslim edildiği, Kasım ayı sonuna kadar 2 aracın daha teslim edilmesiyle proje kapsamında temin edilmesi gereken 16 aracın tümüyle teslim alınmış olacağı, bu araçların testlerinin tamamlanması ve sefere başlaması ile aralık ayı başlarında yolcu taşıma kapasitesinin toplam 16 trenle zirve saatte bir yönde 4200 kişi (15 sefer x 280 kişi/dizi) bir kapasite sunacağı;
  6. - Raylı sistemin işletmeye alınması ile birlikte Atatürk Bulvarı ve Fuar Caddesini birleştiren Çiftehamam Kavşağı ve Cumhuriyet Meydanı kavşaklarından araç giriş çıkışının kapandığı,
  7. - Atatürk Bulvarı’nın Liman Kavşağı ile Shell (Gar) Kavşakları arasındaki bölgede, Cumhuriyet Meydanı, Subaşı Meydanı, Saathane Meydanı, Mecidiye gibi önemli kentsel alanlar ile çok sayıda kamu binası, okul, ticaret alanı, hastane, gösteri merkezi, spor tesisi ve iş yerleri gibi alanlara açılan kavşakların yer aldığı, bu bölgede yıllık ortalama günlük trafiğin 60.000’in üzerinde hesaplandığı, Atatürk Bulvarı ile bağlantılı, paralelindeki Fuar Caddesinde ise, Vilayet binası, Yabancılar Pazarı, Liman, Tren Garı, Sahil Yolu, Büyük Otel ve Atatürk Kültür Merkezi (Opera) gibi trafik çeken önemli tesisler bulunduğu,
  8. - Kentte bulunan toplam 16 hattan 13 tanesinin ve bu hatlara bağlı 1081 araçtan 903 tanesinin depolanma yeri veya güzergah olarak bir şekilde Atatürk Bulvarı ve Fuar Caddesini kullandığı, özellikle yoğun saatlerde bu araçların nerdeyse ardı ardına hareket ederek trafiğe büyük yük getirdiği, (ek-4)
  9. - Kentin doğu istikametinden geçen araçların kent merkezini geçerek batıya doğru, batı istikametinden gelen araçların ise kent merkezini geçerek doğuya doğru  devam etmesinin Atatürk Bulvarı ve Fuar Caddesi üzerindeki yükü daha da arttırdığı, bu nedenle batıdan ya da doğudan geçen araçların kent merkezini geçmeden geri dönmelerini esas alan bir düzenleme gerektiği, 23 Eylül 2010 ve 12 Ekim 2010 tarihli UKOME kararlarında bu esasa göre planlamalar yapıldığı,
  10. - Tüm planlamanın, 2003 yılında Ulaştırma Bakanlığı tarafından onaylanan Samsun Ulaşım Ana Planı çerçevesinde yürütülmekte olduğu;
  11. - Ulaşım Ana Planının 3.4. maddesinde ara toplu taşıma sistemi olarak tanımlanan minibüs ve taksi-dolmuş hatlarına ilişkin izlenecek politikaların belirlendiği, bu raporun 3.4.1. Genel Politikalar Bölümünde “ara toplutaşım türlerinin planlaması konusundaki ilk politika, ara toplutaşım türlerinin, toplutaşım araçlarıyla rekabetinin önlenmesi, top-lutaşım düzeyinde bir talep oluşan koridorlarda değil, kendi kapasitelerine uygun da¬ha düşük talep ortaya çıkan koridorlarda ve alanlarda toplutaşım sistemlerinin des¬tekçisi, besleyicisi olmaları....”  diye yazdığı,  (ek-5)
  12. - Yine Ulaşım Ana Planında Minibüslere ilişkin politikalar bölümünü içeren 3.4.4.1. maddesinde “Yolcu talep düzeyleri otobüs kapasitesinin altında kalan, otobüsle etkin hizmet verilemeyen ve verimli otobüs taşımacılığının yapılamadığı hatlarda yolcunun minibüsle taşınması yoluna gidilecektir.” ve “Minibüslerin kent merkezinin ana koridorları dışındaki trafiği çok yoğun olmayan koridorları kullanmaları sağlanacaktır.” hükmünün bulunduğu (ek-6); Ulaşım Ana Planında Minibüslere ilişkin önerilere yer verilen 3.4.4.2 maddesinde “Mevcut yapıda minibüs hatlarının büyük bölümünün terminal alanı olarak kullandığı Atatürk Bulvarı ile liman arasında kalan yolun kenarları ve kaldırımları, raylı sistemin bu kesimden geçişiyle, terminal alanı olarak kullanıma imkan vermez duruma ge¬le¬cektir. Burada sonlanan minibüs hatlarından kentin doğusundan gelen, Hasköy, Ki¬razlık-Kerimbey, Derebahçe, Cezaevi- Hacı İsmail-Teknepınar hatları Doğupark ala¬nı içinde, kentin batısından gelenler Batıpark alanı içinde düzenlenecek yeni terminal alanlarını kullanacaktır.... Derecik-Adalar minibüs hattının terminal alanı, Batıparkta düzenle¬necek terminal alanına alınacaktır.” (ek-7) diye yazdığı;
  13. - Yine aynı bölümün devamında “Hatlar” başlıklı kısımda öneriler sıralanırken “....Bu doğrultuda, raylı sistemin ilk aşamasının işletmeye alınmasıyla, Atakum-Türkiş, İncesu- Çakır¬lar-Çatalçam, Kurupelit-Kampus minibüs hatları kaldırılacaktır. Bu hatların minübüs¬leri, raylı sisteme oluşturulacak besleme hatlarından, yolcu talepleri otobüs kapasi¬tesine uygun olmayanlarda çalışabilecek, ayrıca kentin gelişmesine bağlı, oluşturu¬lacak yeni minibüs hatlarına kaydırılacaktır.” (ek-8) İbaresinin yer aldığı;
  14. - Büyükşehir Belediyesinin 2003’te hazırlanmış ve halen yürürlükte olan Ulaşım Ana Planının kapsamında güncellemeler yaparak Ulaşım Ana Planının uygulama ayrıntılarını belirlenmesi amacıyla bu Planın müellifine “Toplu Taşıma Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması” çalışmasını yaptırmakta olduğu; bu kapsamda ekim 2010 tarihli “çözüm yaklaşımı ve stratejiler” başlıklı bir raporun sunulduğu (ek-9);
  15. - Anılan bu raporun 3.4. bölümünde “Samsun’da toplu taşımacılık konusunda hizmet vermekte olan bi¬reysel işleticilerin büyük bir bölümü (610 adet) yasal olarak 14 yolcu kapasiteli mi¬nibüslerden ve 7 yolcu kapasiteli (471 adet-bir günde çalışan 235 adet) taksi-dolmuştan oluşmakta ayrıca 106 adet özel halk otobüsü bulunmaktadır. Samsun gibi nüfusu yarım milyon düzeyini aşmış bir kentte yaşanan ulaşım sorunlarının temelinde düşük kapasiteli bu araçlarla yapılan işletmecilik gelmektedir. Kentin yolculuk talebinin en yüksek olduğu koridorlarda bile küçük araçlarla hizmet verilmektedir. Öncelikle kentteki ulaşım koridorlarında oluşan yolculuk talep düzeylerine uygun ulaşım türle¬rinin (raylı sistem, otobüs, metrobüs gibi) ve araç büyüklüklerinin seçilmesi temel politika olmalıdır. Araç büyüklükleri, sefer sıklıkları, güzergâhların yer aldığı hizmet koridorları işleticilerin isteklerine göre değil, yolculuk talep düzeylerine göre belirlen¬melidir.” (ek-10) diye yazdığı;
  16. - Aynı bölümün devamında kurumsallaşma ihtiyacına vurgu yapıldığı ve “Samsun toplu taşıma sistemindeki bireysel işle¬ticilerin en kısa sürede kurumlaşması gerektiğinden Büyükşehir Belediyesinin bir yandan bu oluşumu teşvik edecek ve diğer yandan da zorunlu hale getirecek karar ve önlemleri alması öncelikli bir politika olmalıdır. İşleticilerin son aşamada bir şirket çerçevesinde kurumsal bir yapıya dönüşmeleri, bunu yaparken de ilk aşamada gelir havuzları, hat havuzları oluşturmaları ve hatlarda dönüşümlü işletmeciliği gerçek¬leştirmeleri hedeflenmelidir. Son aşamada ise gider, personel, araç ve hak havuzları oluşturarak bireysel işleticilikten işletme şirketi ortaklığına geçmeleri kurumsal dönü¬şümde temel politika olmalıdır.” (ek-11) denildiği;
  17. - Yine aynı koridorlarda çakışan hizmet veren toplu taşıma sistemlerinin sorunlar yarattığının belirtildiği, “Samsun’da kapasite fazlası sebebiyle toplu taşıma türlerinin bir yandan birbirleri ile yarışan ve çakışan hizmetler sunan ayrı şebekelere sahip olması, diğer yandan da kendi içlerinde¬ki hat ve güzergahların pek çok koridorda üst üste binmesinin yarattığı hizmet tekrarlarının azaltılması ve ortadan kaldırılması gerekmektedir. Hizmet tekrarları, altyapının ve filonun verimsiz kullanımına yol açmakta, kentin ana koridorlarında yı¬ğılmalar ve sıkışıklıklar yaratmaktadır.” (ek-12) tespitinin yapıldığı;
  18. - Hat yapılandırması ve güzergahlar başlığı altında, 4.4.1. bölümünde batı kanadının, 4.4.2. bölümünde doğu kanadının, 4.4.3 bölümden merkez yerleşme alanının, 4.4.4. bölümünde güney yerleşme alanının ve 4.4.5. bölümünde ise kurumsal dönüşüm stratejilerinin tarif edildiği (ek-13); bu tariflerin 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararının temel dayanağı olduğu;
  19. - Mahkemenin 21.10.2010 tarihinde geçici olarak yürütmesini durdurduğu 12 Ekim 2010 gün ve 2010/8-2 sayılı UKOME kararının ise, kurumsal dönüşüm ve ortak elektronik bilet sistemine geçiş için yürütülen çalışmalarda henüz bir ilerleme sağlanmaması nedeniyle mağduriyetlere yol açmamak adına alınmış geçici bir uygulama olduğu;
  20. - Tüm çalışmaların bilimsel ve yasal dayanaklara göre yürütüldüğü;
  21. İfade edildi.
  22. Komisyonda hazır bulunan üyeler, sunulan bilgiler hakkında mütalaada bulundular.
  23. KARAR 2010/9-2
  24. a. Ulaşım Ana Planı ve Toplu Taşım Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması çalışmaları bilimsel ve hukuki dayanak kabul edilerek, bu çerçevede “raylı sistem ve lastik tekerlekli toplu taşıma hatları arasında entegrasyonun sağlanması ve güzergâh planlamasının yapılması” gerekmektedir.
  25. b. Kent merkezi ile Batı koridorundaki yerleşmeler ve Üniversite arasında yüksek yolculuk talepleri oluştuğu için düşük kapasiteli bireysel işletmecilikle bu taleplerin karşılanmasının kent ve kamu yararı açısından sakıncalı olduğu Ulaşım Ana Planında bilimsel olarak belirlenmiş ve Plan kararları gereğince bu koridorda raylı sistem inşa edilmiş bulunmaktadır. Toplutaşım standardına uymayan, trafik sıkışıklığı ve hava kirliliği yaratan, kazalara yol açan düşük kapasiteli araçların raylı sisteme paralel olarak çalışmalarının durdurulmaması halinde geri dönülmesi mümkün olmayan büyük kamu zararının ortaya çıkacağı ve yürürlükteki Ulaşım Ana Planına aykırı bir durum yaratılacağı açıktır. Kaldı ki Ulaşım Ana Planında ve Toplu Taşım Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması Etüdünde düşük kapasiteli araçların hem raylı sistemin besleme hatları olarak çalışmaları ve hem de batı koridoru içinde hizmet vermeleri öngörülerek hakları da korunmuş bulunmaktadır.
  26. c. Bu çerçevede, Taflan ve Çatalçam – İncesu hatları, raylı sistem hattının batı tarafındaki son istasyonu (OMÜ rektörlük) yanında oluşturulacak otopark alanında depolanacaklar, raylı sisteme ve üniversite kampüsüne giden araçlara bu noktadan aktarma sağlayacaklar, bu noktadan doğuya doğru geçmeden kendi bölgeleri ile raylı sistemin son durağı arasında yolcu taşıyacaklardır. Bu iki hatta hak sahibi olanlar, 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararının (j) fıkrasında belirtilen çalışmalar kapsamında halk otobüsleri ve Büyükşehir Belediyesi ile bir anlaşma sağlamaları durumunda ortak ücret toplama sistemine katılabilir ya da halk otobüsü statüsü kazanarak sisteme entegre olabilirler.
  27. d. Kurupelit ve Atakum – Türkiş hatları ise, bu aşamada yeterli tren olmaması nedeniyle yolcuların mağduriyetini önlemek adına, geçici olarak aşağıda belirtilen şekilde güzergâhları düzenlenmiştir:    - Her iki hat, geçmişte olduğu gibi Atakum Merkezindeki caddelerdeki ve Ondokuzmayıs Üniversitesi Kurupelit Kampüsündeki güzergâhlarını kullanacaklar; Atatürk Bulvarını takiple Liman Kavşağına kadar gelecekler, Rıhtım Caddesine dönerek Fuar Caddesi üzerinden Çiftehamam Kavşağına ulaşacaklar, buradan batıya dönüş yaparak Fuar Caddesi boyunca devam ederek Ulaştırma Bölge Müdürlüğü ile Serbest Bölge arasındaki alanda depolanacaklardır.      - Geri dönüşte ise Fuar Caddesi üzerinden Çiftehamam Kavşağına varacaklar, buradan dönüşle Fuar Caddesi – Rıhtım Caddesi – Atatürk Bulvarı üzerinden önceki güzergâhlarını tamamlayacaklardır.
  28. - Proje kapsamında temin edilecek 16 trenin tamamının işletmeye alınması ile birlikte bu iki hattın güzergâhları yeniden değerlendirilecektir.
  29. e. Ayrıca (1) nolu dolmuş hattının güzergahında, 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararının (h) fıkrasıyla yapılan düzenlemede belirtilen güzergahı, geçici olarak Bafra Caddesinin Anadolu Caddesi kavşağına kadar uzatılmıştır.
  30. f. (3) nolu taksi dolmuş hattının ise, güzergâhının geçici olarak Yalova Gemisi yanındaki depolama alanından hareket ettikten sonra Fuar Caddesi – Liman Kavşağı – Çiftehamam Caddesi – 100.Yıl Bulvarı veya Fuar Caddesi – Liman Kavşağı – 100.Yıl Bulvarı biçiminde değiştirilmesi; bu amaçla Çiftehamam Caddesinde Vakıflar Bölge Müdürlüğü önünde yolcu indirme bindirme cebi oluşturulması, cadde üzerinde başka noktada yolcu indirilmesi ve bindirilmesinin yasaklanmasına karar verilmiştir. Dönüşte ise (Çiftehamam Caddesine girilmeden) 100. Yıl Bulvarı – Liman Kavşağı – Fuar Caddesi – Yalova Gemisi yanı depolama alanı güzergâhı kullanılacaktır.
  31. g. Yeşilkent Adalar Hattı da, geçici olarak, kente gelişte ve dönüşte, Ankara Yolu Kavşağı – Atatürk Bulvarı – Liman Kavşağı – Rıhtım Caddesi – Fuar Caddesi (Çiftehamam Kavşağına kadar) olan bölümü kullanacak, Fuar Caddesi üzerinden Ulaştırma Bölge Müdürlüğü ile Serbest Bölge arasındaki alanda depolanacaklardır.
  32. h. Gelecekte 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararının (j) fıkrasında belirtilen çalışmalarda bir ilerleme sağlandıkça bu geçici güzergahlar yeniden değerlendirilecektir.
  33. i. 23.09.2010 gün ve 2010/7-1 sayılı UKOME kararının aşağıda belirtilen fıkralarındaki hükümleri de geçerlidir:
  34. - ( a ) bendinde sözü geçen Büyükşehir Belediyesi sınırları dışından (kentin batı istikametinde) gelen toplu taşıma hatları,
  35. - ( c ) fıkrasında sözü geçen halk otobüsleri ile raylı sistem arasındaki aktarmalar,
  36. - ( h ) fıkrasında sözü geçen taksi dolmuş hatlarından (2) ve (4) nolu hatları,
  37. - ( i ), ( j ) ve ( k ) fıkralarında sözü geçen uygulamaya yönelik işlemleri belirleyen hükümler,
  38. j. Bu kararların yürürlülük tarihi 8 Kasım 2010 olarak belirlenmiştir.
  39. Karar oy birliği ile alınmıştır.